Een aantal patiënten heeft een Listeria-infectie opgelopen door het consumeren van vleeswaren. Omdat we verschillende vragen krijgen lichten we graag de bacterie, de risicogroepen en advies bij vragen van patiënten toe.
Listeria monocytogenes is een bacterie die overal in het milieu voorkomt en onder ongunstige omstandigheden, zoals droogte en lage temperaturen, kan overleven. De bacterie kan groeien bij lage temperatuur (vanaf 3 ºC). Ze komt vooral in rauwe voeding voor en op producten die lang in de koelkast hebben gelegen. Besmetting van de mens gebeurt voornamelijk via voedsel.
Ouderen, mensen met een lage weerstand en pasgeboren baby’s lopen het grootste risico op een symptomatische infectie. Listeriose wordt gekenmerkt door onder andere gastro-enteritis, maar kan ook sepsis en meningitis veroorzaken. Bij zwangere vrouwen verloopt een Listeria-infectie meestal asymptomatisch of geeft een mild, griepachtig ziektebeeld. De infectie kan leiden tot spontane abortus, doodgeboorte, vroeggeboorte of ernstige neonatale ziekte.
Het betreft een uitermate zeldzaam ziektebeeld en de risico’s zijn klein.
Mensen kunnen tot twee maanden na de laatste consumptie nog klachten ontwikkelen
• Zijn alle producten die uit de schappen zijn gehaald besmet met de bacterie?
Het is onbekend of daadwerkelijk alle uit de schappen gehaalde producten besmet zijn met Listeria.
• Helpt antibiotica?
Profylaxe met antibiotica helpt niet.
• Is er vroegdiagnostiek beschikbaar?
Er is geen vroegdiagnostiek voorhanden. U kunt indien nodig besluiten diagnostiek in te zetten, maar dat is niet nodig als er geen klachten zijn.
• Wanneer kunt u een kweek inzetten?
Alleen bij koorts en ziek zijn, kunnen bloed en eventueel liquor voor kweek worden ingezet.
• Wanneer is diagnostiek voor zwangeren nodig?
Voor zwangeren geldt dat diagnostiek alleen zinvol is als zij erg ziek zijn en koorts hebben.
• Is fecesonderzoek zinvol?
Onderzoek van feces is niet zinvol, omdat er veel dragerschap bestaat (tot > 40% van de zwangeren in een studie uit de VS en 44% in een oude Nederlandse studie).
• Is Listeria-antistofbepaling nodig?
Listeria-antistofbepaling is niet zinvol gezien dragerschap
• Overige vragen van zwangeren
Voor vragen van zwangeren verwijzen wij naar de Q&A op de website van het RIVM. (https://www.rivm.nl/listeriose/listeriose-en-zwangerschap)
Heeft u verder nog vragen of behoefte aan overleg?
Voor vragen en overleg is GGD Gelderland-Midden te bereiken:
Tijdens kantoortijden: 088-355 5493 meldpunt infectieziektebestrijding
Buiten kantoortijden: 026-443 4445 arts infectieziektebestrijding GGD
