Omschrijving van het onderzoek

Calcium bevindt zich voornamelijk in het skelet (ca. 99%). Het klein gedeelte dat in de bloedbaan aanwezig is voor de helft gebonden aan eiwitten, zoals albumine. Het vrije calcium is geïoniseerd en speelt een belangrijke rol bij excitation-contractie koppeling van spieren. IntrIntracellulair is calcium betrokken bij activatie van bepaalde enzymen, excitatie contractiekoppeling in spieren, afgifte van hormonen en signaaltransductie paden die metabole status, celgroei en celdeling regelen.

In dwarsgestreept spierweefsel activeert calcium de contractie van myosine. Calcium speelt tevens een belangrijke rol bij de celmembraanpermeabiliteit (neurotransmitter vrijmaking, vermindering neuronmusculaire activiteit). Tenslotte is calcium betrokken bij de secretie van verschillende endocriene klieren (bijschildklier, schildklier C-cellen, pancreas bètacellen) en speelt het een vitale rol bij de bloedstolling. Het calciumniveau in het bloed staat onder regulatie van vitamine D en het hormoon PTH.

In het bloed is calcium gebonden aan bloedeiwitten (40%), gecomplexeerd aan negatief geladen ionen zoals citraat, lactaat, fosfaat en bicarbonaat (10%), en in geïoniseerde vrije vorm (ca. 45%) aanwezig. De geïoniseerde fractie is de fysiologisch actieve vorm. In het bloed is de concentratie van calcium afhankelijk van verschillende factoren o.a. pH, concentratie circulerende eiwitten, fosfaat concentratie en regulerende hormonen (vitamine D, PTH, calcitonine).

Een verhoogd geïoniseerd calciumgehalte (hypercalciëmie) kan coma tot gevolg hebben. Andere symptomen zijn uitingen van neuromusculaire stoornissen, zoals hyperreflexie en/of neurologische afwijkingen als neurasthenie, depressie of psychose.

Een verlaagd geïoniseerd calciumgehalte (hypocalciëmie) leidt vaak tot krampen (tetanie), vertraagde hartslag en onderdrukking van de functie van de linker ventrikel. Een langdurige hypocalciëmie kan botdemineralisatie (osteoporose) tot gevolg hebben wat tot spontane fracturen kan leiden.

De bepaling van geïoniseerd calcium is bij de volgende klinische aandoeningen van waarde gebleken: transfusie van gecitreerd bloed, levertransplantatie, openhartoperaties, neonatale hypocalciëmie, nieraandoeningen, hyperparathyroïdie, maligniteiten, hypertensie en pancreatitis.