Omschrijving van het onderzoek

Het grootste deel van het lichaamsijzer zit in hemoglobine in de rode bloedcellen en is van essentieel belang voor transport van zuurstof van de longen naar de weefsels. Het lichaam heeft daarnaast een ijzervoorraad opgeslagen in het eiwit ferritine in levercellen. IJzer is ook aanwezig als centraal ion in cytochromen, peroxidasen en andere enzymen. IJzer wordt opgenomen in de darm en direct gebonden aan het transporteiwit transferrine.

De ijzerbepaling wordt aangevraagd om de ijzerstatus vast te stellen, doorgaans bij mensen met vermoeidheidsklachten. IJzer wordt veelal gemeten samen met transferrine en ferritine, omdat de ijzerconcentratie op zichzelf genomen niet heel informatief is, gezien de grote spreiding tussen personen. Transferrine wordt gebruikt om de totale ijzerbindingscapaciteit (TIJBC of TYBC) te bepalen. De TYBC wordt gebruikt om onderscheid te kunnen maken tussen een ijzergebreksanemie en een anemie van de chronische ziekte. Uit de gemeten hoeveelheid ijzer in serum en de TYBC wordt berekend voor hoeveel procent het transferrine met ijzer verzadigd is. Dit noemen we de ijzer- of transferrineverzadiging.

Aan de hand van de ijzerverzadiging kan worden vastgesteld of er sprake is van hemochromatose. Voor het vaststellen van een ijzertekort kan het beste ferritine worden gebruikt, omdat dit een hogere specificiteit daarvoor heeft. De sensitiviteit voor het stellen van de diagnose hemochromatose met behulp van de ijzerverzadiging is voor vrouwen lager dan voor mannen (64% vs. 100% bij een ijzerverzadiging ≥ 46%). De specificiteit is voor beide geslachten vergelijkbaar, namelijk 95%. Ook al is ferritine niet geschikt voor het stellen van de diagnose hemochromatose, het wordt wel gebruikt om de mate van ijzerstapeling tijdens therapie te vervolgen.